Boetseren
Boetseren en handvormen met klei | Bij het boetseren en handvormen van klei, ‘bouw’ je met je handen vorm in de klei. Dit kan op veel verschillende manieren. Je gebruikt hiervoor boetseerklei. Dat is klei met een gemiddelde structuur/chamotte.
Boetseren: de technieken
Hieronder zal ik een paar voorbeelden geven van klei boetseren en handvormen:
Boetseren door te knijpen: dit is vaak de eerste techniek waarmee mensen in aanraking komen wanneer ze met klei gaan werken. Het is een fijne manier om met klei om te gaan en het materiaal te leren kennen. Je leert op deze manier om een ‘holle vorm’ te creëren. Het is belangrijk om klei goed te leren kennen omdat het veel oefening vergt om te creëren wat je voor ogen hebt. Door te knijpen leer je ook verschillende kleisoorten en -mengsels goed kennen. Het knijpen helpt je voelen hoe klei reageert op zachte en harde druk. Maar ook hoe snel je handen water onttrekken aan de klei en hoeveel water je moet toevoegen met een spons om het resultaat weer goed te krijgen. Als je een gesloten vorm maakt moet er ergens een gaatje worden gemaakt waar de lucht uit kan. Doe je dit niet, dan knal je werkstuk in de oven uit elkaar omdat de lucht moet ontsnappen die tijdens de hitte uitzet.
Boetseren door met klei te rollen: deze techniek wordt overal ter wereld gebruikt. Vooral in musea vind je hier veel voorbeelden van. De vorm wordt met rollen of strengen van klei, die met de hand of machinaal gemaakt zijn, opgebouwd. Door de rollen op elkaar te leggen en met elkaar te verbinden door te wrijven en te knijpen, ontstaat de vorm. Je werkt bij boetseren het beste op een draaischijf of op een boetseerschijf. De rollen kunnen aan de buitenkant zichtbaar blijven als decoratie, maar je kan ook met de hand of met boetseergereedschap de buitenkant glad maken. Om de vorm stabiel op te bouwen is het handig om tussendoor de onderkant droger te laten worden. Vooral als je werk de hoogte in gaat. Leg dan wel altijd op de bovenkant plastic om weer verder te kunnen werken.
Boetseren met kleiplakken: het bouwen met kleiplakken gebeurt met leerharde kleiplaten. Deze techniek is één van de weinige technieken bij het boetseren die je helemaal van te voren kunt bedenken en uitwerken in karton. Je kan dan dat kartonvoorbeeld gebruiken als patroon en de onderdelen uitsnijden voordat ze in elkaar worden gezet. Als de kleiplaten zachter zijn kan je meer golvende bewegingen maken en deze ondersteunen met steunvormen. Bij kleiplaten is het lastig bij drogen omdat het krimpt en kan scheuren. Er zijn speciale kleisoorten die goed geschikt zijn voor handvormen met kleiplaten. Om kleiplaten te maken gebruik je geleiders met de desgewenste dikte. Dit zijn dunne houten latjes. De klei rol je tussen de geleiders, die je op de gewenste afstand van elkaar hebt gelegd. Zo weet je zeker dat elke plaat even dik is. Het verbinden van de kleiplaten gebeurt door middel van de randen opruwen en kleipap. Dit is pap van dezelfde klei die je gebruikt met water.
Boetseren met massieve blokken klei: je kan massieve blokken klei moeilijk drogen. Is de gemiddelde kleidikte ongeveer 4 cm dan gaat drogen prima. Je kan wel met massieve blokken werken door ze uit te hollen en te zorgen dat er over het geheel de kleidikte 4 cm is. Zodra de kleioppervlak zo stevig is dat het niet meer beschadigd, kan je beginnen met uithollen. Kleine vormen kan je van onder uithollen met verschillende draadmirrettes, grote vormen kan je doormidden snijden, uithollen en weer aan elkaar plakken.
Workshop of cursus boetseren?
Wil je graag meer leren over boetseren? Ik geef zowel workshops als cursussen in boetseren / handvormen. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden!
